Kore’de Bayram Namazı

Kore’de Altı Temmuz 1951

    Ramazan Bayramı Namazında Ortalığı Kalın Bir Sisin Kaplaması

Türk Tugayı 6 Temmuz 1951 günü Ramazan Bayramı namazını kılmaya hazırlandı. Herkes erkenden kalktı. Subaşlarında namaz için abdestlerini aldılar. Türk Tugayı savaş boyunca her türlü yer ve şartlarda faaliyetlerini sürdüren Komünist Gerillalara karşı ve Çin Ordusunun kara ve hava kuvvetlerinin saldırılarına karşı elinden gelen her türlü tedbirleri aldı. Çevreye yeterince nöbetçi yerleştirdi. Çünkü Ramazan Bayramı namazını Türk Tugayı bütün mevcudu ile yani aşağı yukarı Altı yedi bin kişilik bir cemaat halinde kılacaktı.  Bu kadar büyük bir insan topluluğunun en az yarım saatlik bir süre içinde saflar halinde düz bir alanda namaz kılması düşmanın dikkatini kolayca çeker ve onlara açık ve kolay bir hedef yapardı. Bütün Türk Tugayı eksiksiz bir bağlılık ve samimiyetle namazın kılınacağı yere toplanmaya başlandığı sırada o zamana kadar o mevsimde o bölgede görülmeyen bir tabiat olayı gerçekleşti. Türk Tugayı askerlerinin Bayram Namazının kılınacağı bölge ve çevre tepe ler kalın ve koyu bir sis bulutu ile kaplandı.

Bu durum Müslüman Türk Askerine Allah’ın bir lütfü idi. Allah askerlerin aldığı emniyet tedbirlerini yeterli görmemiş ve onları sis bulutu ile korumasına almıştı.Temmuz ayı olmasına rağmen bu öyle bir sis bulutu idi ki her türlü hain göz Türkleri göremiyordu.Ne karada   ,ne havada hiçbir düşman ve hain Türk Askerini göremiyordu.Ancak Türk Askerleri namaz kılınacak yere  kolaylıkla geldiler.Kendilerine Birliklerinin namaz kılması için belirlenmiş yerleri kolaylıkla buldular Saflar halinde dizildiler.Müezzinler sabah namazı için ezan okudu. Herkes hep birlikte sabah namazını kıldı. Daha sonra zamanı gelince, Tugay İmamı Muhsin Hocanın yerini almasına müteakip Ramazan Bayramı namazlarını kıldılar. Hocanın cephane sandıklarından yapılmış minbere çıkarak okuduğu hutbeyi dinlediler, dualarını yaptılar ve bayramlaştılar. Daha sonra da o kalın ve koyu sis tabakasının içinde kolaylıkla siperlerine gidip yerleştiler. Ortalıkta hiçbir kimse kalmadı.

Herkes o gün havanın kapalı geçeceğini sanıyordu. Öğleden sonra da yağmur yağar diyorlardı. Türk Askeri yerine yerleştikten sonra yine insanları şaşırtan bir olay gerçekleşti ve sis bulutu yavaş yavaş ortadan kalktı. Her taraf pırıl pırıl güneşli oldu.

Hemen şunu belirtelim ki Kore topraklarında Temmuz ayında o tarihe kadar hiçbir zaman sis olamamış ve bir daha öyle bir sis görülmemiş.

 

Kunuri Çemberleri

28 Kasım 1950 ve 1 Aralık 1950 Günleri Arası

Türk Tugayının Kunuri Bölgesinde Yardığı Çemberler

1- Karil Liyong dağında,28 Kasım 1950 gecesi saat 03.00 da  geriye dönüş emniyetini sağlayan keşif takımı saldırıya uğradı.Bu birlikten geriye 2 subay  2 er sag olarak döndü. Diğerleri ya esir  ya da şehit oldular.

2-Vavon Köyü düzlüğüne ordugaha geçmiş olan Türk tugayı Karil Liyong dağında ki savaştan haberi olduğunda gereken tedbirleri aldı.Çin birlikleri 28 kasım 1950 sabahı siper de bekleyen Türk birliklerine saldırdı.Akşama kadar savaş oldu.İlk süngü hücumları bu savaşta yapıldı.Savaşı Türkler kazandı.Türk tugayı burada çembere düşmedi.Komutanların yaptıkları değerlendirme sonunda 6 kilometre geride ki Simninni köyündeki siperlere çekilme kararı  alındı.Düzenli bir şekilde geri çekilme saat 16:30 da başladı gece saat 22:00 da tamamlandı.Geri çekilme sırasında birinci  piyade bölüğü sürekli olarak Çinliler ile savaştı bir topçu bataryası da Çinlilere top mermisi yağdırdı.Birinci piyade bölüğü ve topçu taburu 20000 Çin askerini dört saat oyaladı.Dört saatlik savaşta 14 şehit 2 yaralı verildi.Vavon savaşında Türk Tugayının toplam kaybı ;Keşif kıtası ile birlikte şehit yaralı ve esir olmak üzere 150 kişidir.Çin Ordusundan esir alınamamıştır.

3-Simninni siperlerine çekilen Türk tugayı 29 kasım 1950 günü gece 01:00 da saldırıya uğradı.Bu saldırı da Türk tugayının birinci ve ikinci taburları siperlerinden ayrılmadı ve 30000 Çin piyadesi tarafından çembere alındı diğer birlikler geriye çekildi.Komünist gerillalar bu sayının dışındadır.Kuşatmaya katılan gerilla sayısı bilinmiyor.Üçüncü piyade taburu,topçu taburu,havan bölüğü ve mutfak takımı siperlerini terk ederek 4 kilometre gerideki Kaochon Köyüne çekildiler.Burada savaşı birinci ve ikinci piyade taburları olanca gücü ile yürüttü.Bu taburlar Çinliler tarafından çembere alındı.Bu çember Kunuri bölgesinde kurulan Birinci Çemberdir.Gece süresince; Türk tugayının emrindeki 5 amerikan tankı Koachan köyünden ayrılmadı. Çeşitli bahaneler ileri sürerek, Simninni Köyündeki  savaşa katılmadı.Sabaha karşı birinci piyade taburu Kaochan Köyüne çekilmeyi başardı.Birinci piyade taburunun ikinci bölüğü siperden çıkmayıp savaşa devam etti.Bu çekilme olayı sabaha karşı 04:00 da gerçekleşti.Birinci tabur Koachan Köyünün doğusundaki siperlerin güney tepelerinde sipere sokuldu ve savaş nizamına geçti.Simninni siperlerinden kamyonlar ile ayrılan  topçu taburu ve havan bölüğü yol dar olduğundan mecburi olarak Kunuri  Kasabasına kadar gidip oradan dönerek 29 kasım günü 09:00 da Koachan köyüne geldiler.

4-Çin saldırıları sonunda geri çekilen ; Amerikan piyade taburu ve 20 Amerikan tankı Kaechon köyüne geldi. Zor durumdaki Türk Tugayının yardım isteğini reddettiler.Sadece Simninni Köyüne giden yolun kuzeyinde sipere girdiler.Türk Tugayı depo bölüğündeki erler ile Simninni Köyüne saldırıya geçti.Depo bölüğünün saldırısını topçu taburu ve havan bölüğü destekledi.Yine Türk Tugayının emrindeki 5 amerikan tankı da bu saldırıya katıldı.Saldırı 11:30 da başladı kısa zamanda Simninni siperlerine ulaştılar.Türk birliklerini çembere alan Çin askerlerine saldırdılar.Bu sırada çembere düşmüş olan ikinci tabur ve birinci taburun ikinci bölüğü de süngü hücumuna kalktı.Şiddetli bir savaş sonunda Çin çemberi yarıldı bu sırada 4 amerikan jeti de Çin askerlerini bombaladı.Türk birliği 29 Kasım 1950 günü saat 14:00 da Kaechon Köyünde ki siperlerine yerleşti.Simninni savaşını birinci ve ikinci taburlar yapmıştır.30000 Çin askerini oyalamışlardır.Geri çekilme sırasında Çinliler; Türk askerilerine saldıramadılar uzaktan geri çekilmelerini seyrettiler.Ancak Çin ordusu Türk Tugayını Koachon Köyünde çembere almak için bölgeye asker sevk etmeye devam etti.Türk Tugayı Koachon Köyünde  savaş nizamına girdi.Kısa zamanda savaş başladı.Çin ordusu Türk Tugayının birinci taburu üzerine ve amerikan piyade taburu üzerine saldırdı her iki tabur da olanca gücü ile savaştı. Türk topçusu ve havan topçusu Çinlileri ateş altına aldı.Savaşın başlamasından kısa bir süre sonra Amerikan piyade taburu saat 16:00 da siperlerini aniden terk ederek tankları ile birlikte Kunuriye doğru çekilmeye başladı.                    (**, “Kasım ayı içerisinde Kore de akşam saat 17:00 da oluyordu.”***)Amerikalıların geri çekilmesi ile yalnız kalan Türk Tugayı Kunuri’ye çekilme kararı aldı.Geri çekilme saat 17:00 da başladı.

5- Geriye çekilen amerikan birlikleri ve Türk Tugayı, Koachon Köyünden çok uzakta olmayan 4 kilometre uzunluğunda ki Kunuri Boğazında ki107 rakımlı tepe bölgesinde çembere düştü.Böylece İkinci Çin Çemberi kurulmuş oldu.Türk ordusunun ilk saldırısı sırasında topçu taburu 4 kilometre uzunluğunda ki Kunuri Boğazındaki Çin çemberini yarıp çıktı.Çemberde Türk Tugayının ikinci piyade taburu,üçüncü piyade taburu ,birinci piyade taburu  ve  Amerikan piyade taburu kaldı.Türk ve Amerikan askerleri beraberce Çinlilere karşı savaşmak zorunda kaldı.Türk Askerleri ve Amerikan Askerleri beraberce savaşarak ve Türk Askerleri çoğu zaman süngü muharebesi yaparak ikinci çemberini yardılar.                             (Bu İkinci Çin Çemberinin birinci defa yarılmasıdır.) Ancak iyi eğitilmiş olan Çin Askerleri biraz ileride yeniden İkinci Çin Çemberini kurdular. Türk Askerleri şiddetli muharebeler yaptı. Mermisinin tükendiği zaman dipçikle veya yerine göre taşla ,yumrukla savaştı.Amerikan Askerleri de yiğitçe savaştı.Çin Askerleri yiğitçe savaştı.Ancak Türklerin şiddetli süngü hücumları sonunda Çinlilerin ikinci defa kurdukları çemberi yeniden yarıldı. (Bu İkinci Çin Çemberinin ikinci defa yarılmasıdır.) Çin Askerleri çok geçmeden hemen biraz ileride İkinci Çin Çemberi  yeniden kurdular.Biraz önce anlattığımız şiddetli savaşlar yeniden yapıldı ve Çin çemberi üçüncü defa yarıldı. (Bu İkinci Çin Çemberinin üçüncü defa yarılmasıdır.) 107 rakımlı tepe bölgesinde peşi peşine kurduğu büyük ve küçük bütün çemberleri kırılan Çin Ordusu yapabileceği en çabuk hareketini yaparak boğazın içindeki YURU bölgesinde Üçüncü Çin Çemberini kurdu.

6- ÜÇÜNCÜ  ÇEMBER öteki çemberlere hiç benzemiyordu Çin Ordusu bu çemberi olanca gücüyle  Kapalı tutmaya çalışıyordu.Türk ve Amerikan Askerlerinin savaş gücünü ve direncini yok etmek için uğraşıyordu.Bunun için 4 k.m.lik Boğazın her iki yanındaki kendi elindeki tepeleri  üzerinde askerlerini  çakallar gibi ulutuyor , çeşitli hayvan sesleri çıkarttırarak bağırttırıyor,davullar zurnalar çaldırıyor ,çeşitli borular çaldırıyor ve böylece çembere aldığı askerlerin sinirlerini bozarak savaşı kazanmak istiyordu.Aslında Çinlilerin bu  davranışları  üç gündür uyumayan Türk Askerlerinin uyanık kalmasını sağlıyordu.Yorgunluk,ve uykusuzluk askerleri zorluyordu.Öyle ki savaşın bu gürültüsü içinde bile bazı askerler kendilerinden geçerek oldukları yerde uyuyorlardı.Aslında Çin Askerlerinin bu gürültüsü olamasa  Kunuri Boğazı içinde savaşan bütün Türk Askerleri bir soluk da uykuya dalacaklardı.Yine Kunuri tarafından Amerikan Topçularının atığı topçu  aydınlatma mermileri de askerlerin kendine gelmesini ve yorgunluktan uyumalarının önüne geçiyordu.Bu türlü sıkıntılar içinde savaş olanca şiddetiyle sürüp gidiyordu.Aslında Çin Ordusu bu sırada çembere aldığı Türk ve Amerikan Askerlerinin üzerine uzaktan her türlü havan topu ve elindeki her türlü silahla ateş ediyordu,boğaz boğaza bir savaşı göze alıp saldırıya geçmiyordu .Eğer saldırıya geçseydi Çembere aldığı askerleri daha da güç duruma sokardı.

En sonunda Amerikan Taburu Komutanı Kunuri bölgesinde bulunan İkinci Amerikan tümeninden yardım istedi.Bu istek üzerine Kunuri bölgesinde bulunan Amerikan Tankları yardıma geldi .Kunuri tarafından tankların şiddetli ateşi yine Kunuri de ki bir Amerikan Topçu Bataryasının şiddetli topçu ateşi ve dört uçaktan oluşan bir Amerikan jet filosunun  aydınlatma mermilerinin ışığı altında Çin Askerlerine  her türlü silahlarıyla saldırmaları  boğazın içindeki Türk ve Amerikan Birliklerinin amansız saldırıları sonunda Çin çemberi yarıldı Ağır kayıp veren Çin Askerleri boğazdan çekilmek zorunda kaldı.Boğazın her iki yanındaki tepeler Çin Askerlerinin ölüleriyle doldu taştı.Türk ve Amerikan Birlikleri açılan yoldan geçerek 30 Kasım 1950 sabahı saat 07.00 da Kunuri düzlüğüne  çekildiler.Çinlilerde yorulduğu ve Amerikan Hava Kuvvetlerinin saldırılarından çekindiği için saldırılarını sürdüremedi .Kunuri Boğazı savaşı tam 9 saat amansız bir şekilde sürdü. Bu 9 saatlik savaş sırasında Türk Tugayı sayısız süngü savaşı yaptı.Mermisinin bittiği yerde yumruğuyla  boğaz boğaza savaştı Yine yerine göre Çin Askerlerine karşı taş atarak savaşdı.Birkaç yarasına aldırış etmeden kanının son damlasına kadar savaşa devam etti.Süngü ve dipçik savaşının nasıl olacağını dost ve düşmana öğretti. Böylece Türk Tugayı Kunuri bölgesindeki Türk Soyuna yakışır savaşının birinci bölümü alın aklığıyla sona erdirmiş oldu.

30 Kasım Sabahı Türk Tugayı: a-Ağır kayıplara uğramıştı.b-Üç gecedir uyumamıştı. c-İki gündür aç , yorgun ,uykusuz,bitkindi.d-Simninni Köyünde birinci çemberi yardı. Kunuri Boğazında 107 rakımlı tepe bölgesinde ikinci çemberi üç defa

yardı.Yuru Bölgesinde çok çetin savaşlar sonunda üçüncü çemberi yardı ve Kunuri Düzlüğüne çıktı.Böylece Türk Tugayı Kunuri Bölgesinde toplam olarak 5 büyük çember yarmış oldu .Bu sırada sayısız küçük çember yarılmıştır.

 

KUNURİ BOĞAZINDAN ÇIKTIKDAN SONRA TÜRK TUGAYININ DURUMU.

a-Boğazdan ilk çıksın Topçu Taburu,İkinci Piyade Taburunun büyük bir bölümü ve bazı küçük guruplar Kunuri’de durmayarak   ANJU yolunu izleyerek bu kasaba üzerinden Piyangyong’a gittiler.

b-1ci ve3cu Taburlar Kunuri’nin güneyinde durdular .Dağılan birliklerini toplamaya çalıştılar.2ci Taburun pek az bir kısmı  da bu taburların yanındaydı.

c-Tugay ağırlıkları 29 Kasım 1950 günü  tugay komutanının emriyle Sunchon ilçesine çekilmişti.

d-Bütün birliklerin nedeyse cephanesi tükenmişti.cephane alabilecek bir yerde yoktu.Çünkü Simninni de uğranılan gece baskınında Tugayın mutfağı,yiyecekleri ,ve her türlü yedek eşyası,cephanesi yok olmuştu..  Kunuri Boğazı savaşları sırsında Amerikan Ordusu  cephaneliklerinde ki cephaneler düşman eline geçmesin diye havaya uçurulmuştu.Bu cephaneliklerdeki cephanelerin pek azı askerlere dağıtılabilmişti.veya geriye taşınabilmişti.Aynı zamanda suyu da kalmamıştı.

e-Sıhhiye Bölüğü Simninni baskınında  albay Celal Dora ile birlikte  ve bazı küçük askeri guruplarla  ile birlikte SEOUL’e kadar gittiklerinden Türk Tugayı yaralıların tedavisinde bir hayli sıkıntı çekmiştir.

29 KASIM 1950 VE 30KASIM 1950GÜNLERİ ÇİN ORDUSUNUN DURUMU

29 Kasım gündüzü ve 29 kasımı 30kasıma bağlayan gece Türk tugayı ve Amerikan birlikleri ile savaşan Çin ordusu serbest kalmıştı.30 Kasım gündüzü Çin ordusunun ne yapacağı hakkında fazla düşünülmemişti.Çin ordusu ve gerillalar çabuk davranarak Kunuri ile sunchon arasındaki yolu değişik yerlerden ve sunchon boğazından kesebilirlerdi.Ama o günkü durum içinde bu düşünülmemişti.Kunuri’den 15 km uzakta ve uzunluğu 15 km olan çevresi ormanlar ve kayalık tepelerle çevrili Sunchon’a doğru daralan sunchon boğazı göz ardı edilmişti.Boğazın güvenliği ve boğaza yerleşecek düşman kuvvetlerini buradan söküp atmanın zorluğu düşünülmemişti.İşte bu göz ardı edilme Türk tugayının birinci ve üçüncü taburları ile ikinci Amerikan tümenine çok zor bir 24 saat geçirtecekti.Çin ordusunun çabuk yer değiştirme ve saldırı yeteneği ve eğitimi iyi değerlendirilmemiş göz ardı edilmişti.

29 KASIM 1950 GÜNÜ KUNURİ İLE SUNCHON YOLU ÜZERİNDEKİ ÇİN ASKERİ HAREKATLARININ 2.AMERİKAN KOMUTANLIĞINCA DEĞERLENDİRİLMESİ

a-Yolun ara sıra kesilmesini ikinci Amerikan tümeni komutanı gerillaların yaptıkları küçük askeri harekatlar olarak değerlendirdi.

b-Serbest kalan Çin ordusunun bölgeye sarkacağını düşünmedi.Aslında Kunuri boğazı savaşından sonra serbest kalan Çin ordusu çabuk davranarak bir tümen askerini bütün ağırlık ve silahları ile Sunchon boğazına getirmişti.Yine boğaza çok sayıda gerilla yerleşmişti.

 

SUNCHON BOĞAZI SAVAŞI 30 KASIM 1950                                                                                     29 kasım1950 günü geri çekilme emri alan dokuzuncu Amerikan kolordusuna bağlı ikinci Amerikan tümeni gerekli hazırlıklarını yaptı.Yani geri hizmet birliklerini taşıyabileceği bütün malzemelerini ara sıra kapanan sunchon boğazından geçirerek pyonyang’a götürdü.Taşıyamayacağı veya zamanın darlığı yüzünden geriye götüremeyeceği her şeyini ve cephanelerini havaya uçurdu.

b-30 kasım 1950 günü sabaha karşı aşağı yukarı saat 05:00 sıralarında ikinci Amerikan tümeni yanına gelen Türk tugayına bağlı birinci ve üçüncü taburlar ancak iki saat dinlendiler.Bu iki taburda toplan 800 asker vardı.Türk askerleri iki günden beri yemek bulamamışlardı veya yemek yiyecek zaman bulamamışlardı.Açtılar,yorgundular, uykusuzdular.Tugay komutanının emir vermesi üzerine 800 Türk askeri yaya olarak Kunuri’den sunchon’a doğru yola çıktılar.Bu askerler sunchondan sonra pyongyanga gideceklerdi.Türk tugayının bu iki taburu yola çıktığı zaman sunchon ve anju yolları açıktı.Sunchon yolunu ve sunchon boğazını Çin ordusu ve gerillalar her iki yönden keserek çembere almamıştılar.

d-Türk tugayı komutanı yaya olarak yola çıkan birinci ve üçüncü taburlar sunchon yolunda gözden kayboluncaya kadar arkalarından baktı ve bekledi.Bu birliklerin düzenli bir şekilde yolda ilerlediklerine kanaat getirdikten sonra kendiside karargahı ile birlikte gerekli değerlendirmeleri yaptı.Bu sırada birinci ve üçüncü taburlar sunchon yolunda bir hayli ilerlemiştiler.Türk tugayının bağlı olduğu ikinci amerikan tümeninin çadır kurup karargaha geçtiği yer Kunuri’nin 10km güneyinde sunchon yolu üzerinde ve sunchon boğazına 5 km uzaklıktaydı.Türk Tugayı komutanının bulunduğu yerde en az yarım saat beklediğini var sayarsak bu süre içinde birinci ve üçüncü taburlar tugay komutanından en az 2500 ile 3000 metre uzaklaşmış olmaları gerekiyordu.Bir insan yaya olarak saatte ortalama 5000 metre yol alır.Bunu göz ardı etmemek gerekir.Belki de yol yürümekte pişmiş Türk askerleri bir4azdaha hızlı yürümüş olabilirler veya yorgunluktan dolayı biraz daha yavaş yürüdüklerini varsayarsak tugay komutanından en az 2000 metre uzaklaşmış olmaları gerekir.

e-Türk tugay komutanı bu değerlendirmelerden sonra kendiside karargahı ile birlikte motorlu araçlara binip taburların arkasından sunchon yolunda ilerlemeye başladı.

TÜRK TUGAYI KOMUTANININ ANJU YOLUNDAN PYONGYANG’A GİDİŞİ

a-Türk tugayı komutanı karargahı ile birlikte(tugay komuta merkezini oluşturan subaylar ve öteki askerlerle birlikte)sunchon yolunda fazla ilerleyemediler.Aslınsa ikinci tümen karargahının 150 ile 200 metre yakınındaki tepelerden Çin askerleri ikinci tümen karargahına tüfek ve havan topları ile ateş etmeye başlamışlardı.Yol boyunca her yerden ateş edilmekte ve Çin askerlerine karşı koyan olmamaktaydı.Görünen oydu ki Çin ordusu yolun bu bölümünü de kesmek üzereydi.Geçen her an durum kötüleşmekteydi.Çin ordusu hızla bölgede üstünlük kurmak üzereydi.Kısacası birinci ve üçüncü taburlar.Sunchon boğazına yaklaşırken Çinliler ikinci tümen karargahının biraz ilerisinde yolu kesmiştiler.Yoldan geçişe izin vermiyorlardı.Ortaya çıkan bu tehlikeli durum karşısında tugay komutanı Tahsin Yazıcı karargahı ile birlikte yoldan geriye dönüp hızla Kunuri’ye gitti.Kunuri ile Anju çatına(ayrımına)gelince tugay komutanı ve karargahı Anju üzerinden pyongyanga giymek için Anju yoluna girdiler.

b-Bu sırada Çin ordusu sunchon boğazını ve çevresini bir tümen asker ve çok sayıda gerilla ile birlikte kesmişti.Sunchon boğazını her iki taraftan kuvvetli bir şekilde çembere almıştı.İkinci Amerikan tümenini ve Türk tugayının birinci ve üçüncü taburlarını boğazın içinde yok etmek istiyordu.

c-Anju yolunda Türk tugayı komutanı Tahsin Yazıcı ve tugay karargahı birliklerinden ayrı düşen Türk askerlerini beraberlerine aldılar.Ayrıca yolda ordu donatım bölüğüne rastladılar onları da beraberlerine aldılar böylece yolda buldukları askerleri beraberlerine ala ala  akşamüzeri pyongyanga vardılar.

d-Pyongyangda ikinci piyade taburunu topçu taburunu,birliklerinden (kıtalarından)ayrı düşen bazı subay ve erleri ve tugayın diğer bölümlerini buldular

SUNCHON BOĞAZI SAVAŞININ BAŞLAMASI

a-Birinci ve üçüncü taburun 800 askeri komutanları ile birlikte yaya olarak sabah saat 07:00 sıralarında sunchon yolunda ilerlemeye başladılar.Boğaza yaklaştıkları bir sırada YANGVONNİ köyüne geldiler.Amerikan askerleri bu köy çevresinde ve yol boyunca güvenlik için çevrelerdeki tepelerde askeri birliklerinin olduğunu ve çevreyi güvenli hale getirmeye çalıştıklarını söylediler.

b-Türk taburları köyden biraz uzaklaşınca Çin ordusunun şiddetli ateşi ile karşılaştılar.Çinliler bu kötün biraz ilerisinde demek ki bir çember kurmuştular.Türk taburları hemen yol kıyısında sipere girdiler.Çinliler bu bölgede yolu kesmiştiler.Geçmek imkansızdı.

c-Türk taburlarının 800 askeri burada Çinliler ile savaşa tutuştu.Yol kısa bir süre  açıldı.Çin çemberi kırıldı.Açılan yoldan Türk taburlarından sonra çember bölgesine gelen 2.Amerikan tümeninin topçu birlikleri ve kanyonlara binmiş öteki birlikleri,kamyonlardaki piyade birliklerinin bir bölümü  sunchon boğazına doğru gittiler.

Türk taburları şehit ve yaralılarını sırtında taşıyarak ilerlemeye devam etti ve savaştı.Yarası biraz hafifi olanlar hem yürüdüler hem de öteki arkadaşları ile birlikte savaştılar.Herkes elinden geldiğince Çinlilere direnmeye devam etti.

d-Çinliler kısa bir süre sonra Türk taburlarına olanca gücü ile saldırdılar.Yeni bir Çin çemberi kuruldu.Yol boyunca Şiddeti savaşlar yapıldı.Türk taburları yaya olarak ve savaşa savaşa  sunchon boğazına karşı ilerlemeye devam ettiler.Ancak Çin ordusu sürekli olarak yardım alıyordu.Çinlilerin var gücü ile yüklenmelerine karşılık Türk taburları savaşa ilerlediler.Sunchon boğazının içine girdiler.Çin ordusu Türk taburlarının kırdığı her çemberi biraz daha geride yeniden ve daha güçlü olarak kuruyordu.Çinlilerin boğaza askerleri bir sel gibi akıyordu.Çinlilerin boğazda savaşan askerleri sayıca öğleye doğru bir tümen (10.000 asker)ve çok sayıda gerilladan oluşmaktaydı.

e- Boğaza girildikten sonra Türk taburlarının  üzerine boğazın her iki yanındaki tepelerden ve her yönden her türlü piyade silahı ile,havan topu ile,roket atarlarla,her türlü makineli tüfekle ateş edilmeye başlandı.Türk taburları Çinliler tarafından öyle bir çembere alınmıştı ki bu çemberi gören Çin askerleri bile kendi kurdukları çemberin gücünden korkuyorlardı.

f-Türk taburlarının düştüğü durumu gören Çin askerleri Türk askerlerinin teslim olmaktan başka bir çıkar yolunun olmadığını anladılar.Türk askerlerini ya öldürecekler veya teslim alacaklardı.Türk askerlerini öldürmektense teslim almayı daha uygun gördüler.Çünkü Türk taburları iyi savaşıyorlardı.Bunları teslim almak kendilerine yüksek şeref ve Çin devleti içinde ve Çin ordusu içinde büyük itibar kazandıracaktı.Daha önce altı Çin tümenin sardığı ve üç Çin tümenini savaştığı Türk taburlarını esir etmek büyük bir şerefti.Bunun için Türk askerlerine ellerini kaldırıp teslim olmalarını istediklerini bildiren Türk askerlerini öldürmeyip sağ olarak teslim almak istediklerini bildiren işaretler yapmaya başladılar.

g-Çinlilere teslim olmayı gururlarına yediremeyen Türk askerleri bulundukları yerden kendilerini teslim almak isteyen Çin askerlerine ateşe başladı.Bu öyle bir ateşti ki benzeri zor görülen bir şeydi her yönden Çinliler tarafından çevrilmiş çembere alınmış.Ne ileri ne geri gitme ümidi olan üzerlerine her türlü silahtan mermi yağan Türk taburları teslim olmayı düşünmeden  savaşa devam ediyorlardı.Türk askerleri artık sipere de girmeye gerek görmüyorlardı.Ayakta olan,çöken,bir şeyin arkasına sipere girmiş olan,dizleri üzerinde olan  kısacası her asker o anda nasıl bir durumda ise o halde nasıl rast gelirse öyle ateş ediyordu.Çinliler neye uğradıklarını şaşırmıştı.Üzerlerine mermi yağıyordu.Ölmekten veya esir olmaktan başka çaresi olmayan Türkler her şeyi göz ardı etmişler savaşıyorlardı.Sanki çembere onlar alınmamıştı.Türk taburlarını esir almak isteyen askerlerin çoğu Türk askerinin mermisi ile öldü.Pek azı siperlerine saklanabildi.

h-Bu savaşta yürüyebilen yaralılar akan kanlarına aldırmadan yürüdüler.Aynı zamanda da Çinlilerle savaştılar.Yürüyemeyecek durumda olanlar arkadaşlarına dayanarak yürüdüler.Ağır yaralılar ve şehitleri arkadaşları sırtlarında taşınarak yol boyuna getirilip yatırıldı.Arkadan gelen vasıtalara bindirilmek için hazırlandılar.Boğazı çevreleyen tepeler üzerinde çember içindeki Türk taburları bu durumda olanca gücüyle savaşa devam ettiler.Sözün özünü söylemek istersek boğazın her iki aynındaki tepelerde gerçek anlamı ile bir savaş oluyordu.Türk askerleri kendilerinden sayıca  kat kat üstün Çin askerleri ile olanca gücü ile savaşıyordu.Tam bir vuruşma oluyordu Çinliler olanca güçleri ile saldırıyorlar.Türk taburlarını yok etmeye çalışıyorlardı.Ortaya bir avuç Türkün sayısı binlerle anlatılan düşmanın çemberi içinde savaştığı korkunç bir durum çıkmıştı.

I-Türk taburlarının olanca gücü ile çember içinde Çinlilere karşı savaştığı bu durumda yardımlarına her türlü silahın bulunduğu ikinci tümene bağlı motorlu araçlara binmiş Amerikan birliği yetişti.Bu birliğin tankları hemen Çinlilere ateşe başladı.

i-Kamyondan inen Amerikan piyadeleri de Çinlilere karşı savaşa girdi.Şiddetli ateş karşısında Çin askerleri siperlerine saklandılar.Ateşin azalmasını iyi değerlendiren Türk ve Amerikan askerleri yaralısı,şehidi ve sağlamı ile birlikte motorlu vasıtalara ve kamyonlara binerek boğazın içine doğru ilerlemeye doğru başladılar.Yaya olarak yürüyen Türk taburları şimdi.Amerikan askerleri ile birlikte vasıtaların içerisinde sunchon boğazının içinde ilerliyordu.

j-Çinliler kırılan çemberlerine aldırmadan her yüz,iki yüz metrede yeniden bir çember kuruyorlardı.Bu durumda Türk ve Amerikan piyadeleri vasıtalarından iniyorlar,savaşıyorlar ve Çin çemberini yarıyorlardı.Hele Türk piyadelerinin tepelere doğru yani yokuş yukarı süngü hücumlarına ve Türk piyade ateşine Çin çemberi dayanmıyor yarılıyordu.Tepelerdeki Çinlileri öldürdükten sonra Türkler yaralı ve şehitlerini yanlarına alarak yola iniyorlar,motorlu vasıtalarına binerek ilerlemeye devam ediyorlardı.Amerikan askerleri de ölü ve yaralılarını motorlu vasıtalarına taşıyorlardı.Bu sırada çeşitli sebeplerle yolu kapayan vasıtaları yolun yanlarına devirerek boğazın derinliklerine doğru ilerliyorlardı.

k-Çin askerleri disiplinli ve iyi eğitilmiş olduklarından ölünceye kadar siperlerinde savaşıyorlar ama geri kaçmıyorlardı.Bu bakımdan sunchon boğazı savaşı çok çetin geçmiştir.Çin çemberlerini kırmak çok zor olmuştur.Hele Mehmetçiğin yokuş yukarı siperlerine sinmiş ve oradan ateş eden Çinlilere karşı kan ter içinde yaptığı süngü hücumları çok çetin geçmiştir.

l-Çinliler öğleye doğru boğazdaki askerlerini bir tümen ve sayısız gerillalardan oluşan bir duruma getirdiler.Yine bu tümen askerleri taşıyabilecekleri her çeşit silahı her çeşit tüfek,makinalı tüfek,her çeşit havan topu,roketi ve bazukayı boğaza getirip iyice yerleştiler.Boğazın en dar yerini elindeki bu silahların  bütününü kullanarak kesmiş çemberini kırılmaz bir hale getirmişti.Her iki tarafı sarp tepeler ve kayalıklardan oluşan ağaçlarla kaplı boğazın bu yerini ölüm çemberi haline getirdiler.Çemberi kırıp ve yarıp yoldan geçmek artık düşünülemiyordu.Çinliler kurdukları bu en son çemberlerini yarılmasın ve kırılmasın diye kurmuştular.

m-Bu çemberi kırmak için Türk ve Amerikan askerleri araçlarından inerek sarp tepelere saldırdı.Amerikan tankları olanca gücü ile ateş etti.Amerikan askerleri yiğitçe savaştı.Türk taburları olanca gücü ile tepelere,kayalıklara amansız süngü hücumları yaptı.Boğazın içinde insan sesi.Tank,top,bazuka,roket,havan topu ve her türlü silah sesi ile çın çın öttü yaralıların iniltileri göklere yükseldi.Ne Çin çemberi kırıla bildi nede Çinliler çembere aldıkları askerleri yok edebildi.Ancak geçek şu idi ki boğazın bu yeri Türk ve Amerikan askerleri için bir ölüm tuzağı haline gelmişti.

n-Öğleye kadar savaş bütün şiddeti ile devam etti.Sunchon boğazında savaşan bütün askerler gerçekten yiğitçe vuruştular.Öğleden sonra beş savaş uçağı sunchon boğazı üzerine geldi.Yerdeki Amerikan askeri birlikleri ile telsiz aracılığı ile konuştular.Boğazın içindeki Amerikan askeri birlikleri Çin siperlerinin yerlerini savaş uçaklarına bildirdiler.Çin siperlerinin yerini öğrenen savaş uçakları Çin siperlerini makineli tüfek,roket ve daha başka silahları ile ateş altına almaları sonunda Çin çemberi kırıldı yolu kaplayan araçlar uçurumlara yuvarlanarak yol açıldı.Tanklarında yardımı ile parça parça yoldan birliklerin ilk bölümü savaşa savaşa ancak akşama doğru boğazdan çıktı.Boğaz dışında bekleyen İngiliz birliklerinin korumasında sunchon kasabasına ulaştı.

o-Boğazdaki Çin saldırısını savaş uçaklarının amansız ateşi de durduramadı.Olanca gücünü kullanan Çinliler aralıklarla boğazın bu bölümünü çembere alarak geçişe kapadılar.Akşam olup karanlık bastıktan sonrada savaş devam etti.Gece karanlığında aydınlatma mermilerinin ışığında savaş uçakları saldırılarını devam ettirdi.Piyadeler olanca güçleri ile aydınlatma mermilerinin ışığında savaştılar.Tankların top atışları ve savaş uçaklarının her türlü silahla saldırıları Çin çemberlerinin kırılmasını kolaylaştırdı.Sunchon boğazında Çembere alınan ve Kunuri bölgesinde sıkışan askeri birlikler çetin savaşlar yapa yapa yukarıda anlattığımız şekilde boğazdan geçip sunchon’a gittiler.Boğazdaki bu ölümüne mücadele ve geçiş 1 Aralık 1950 sabahına kadar devam etti.1 Aralık 1950sabahı olduğunda Kunuri bölgesinde ve sunchon boğazında Çinliler ile savaşan veya savaşacak olan hiçbir askeri birlik kalmamıştı.Birleşmiş Milletler adına savaşan bütün askerler sunchon’a veya pyongyanga çekilmiştiler.

Ö-Türk taburları kendilerine verilen emirler gereği sunchon da toplandı.Daha sonra buradan motorlu vasıtalara binerek birinci ve üçüncü taburların bütün erleri ve subayları 2 Aralık1950 günü pyongyang şehrine geldiler.Burada toplandılar.Ayrıca birliklerinden ayrı düşmüş bir çok erde burada bir araya geldi.3 Aralık 1950 günü 250 km güneydeki KAESONG şehrine gittiler .Çünkü Çin saldırısı hızından ve gücünden bir şey kaybetmeden devam ediyordu.Çin orduları bir sel gibi güneye akıyorlardı.Çin ordusunun Birleşmiş Milletler orduları durduracak güçte değildi.Çinliler önlerine gelen her türlü askeri birliği yıkıp yok edip ilerliyorlardı.

p-Simninni baskınında bazı askerlerle Seoul’e giden albay Celal Dora da kaesong şehrine beraberindeki askerlerle gelerek tugaya katıldı.Böylece tugay yeniden bütün birlikleri ile birleşmiş oldu.

r-Sunchon boğazının güneyinde 38.İngiliz tugayı ve 1.Amerikan süvari tümeni ne kadar saldırdıysalar da savaş boyunca sunchon boğazının güney ucuna yaklaşamadılar.Çin askerleri aralıksız 24 saat  süren sunchon boğazı savaşı boyunca onları boğazın güney ucundan uzak tuttu boğazın bu bölümüne yaklaştırmadı.

s- Sunchon boğazı savaşı 30 Kasım 1950 sabahı başlamış ve 1 Aralık1950 sabahı sona ermişti.Kısacası 24 saat aralıksız bir savaş olmuştur.

Ş- 26 Kasım 1950günü başlayıp 1 Aralık 1950 gününe kadar devam eden Çin ordusunun saldırılarını birinci derecede Türk tugayı Vavvonda iki tümen Çin askeri ile simninni de üç tümen Çin askerine karşı 3000 askerle savaşarak durdurdu.İkinci derecede savaşa Amerikan ikinci tümeni katıldı.Savaşın yükünü ikinci derecede çekti.Savaşın en ağır yükü 3000 askerle savaşan Türk tugayının omuzlarında kaldı.

t-Çin ordusu tokchon bölgesine sekiz tümen gönderdi.Bunun nedeni bu kuvvetler ile dokuzuncu Amerikan ordusunu sağ yanından ve gerisinden kuşatıp denizle kendi birlikleri arasına sıkıştırıp yok etmekti.Bu sekiz tümenin büyük bir kısmı en az altı tümeni Türk  Türk tugayı ile savaştı.Bölgedeki Amerikan dokuzuncu kolordusunu kovalayamadı .           . Dolayısı ile Amerikan sekizinci ordusu yok olmaktan kurtuldu.Çinlilerin Türk tugayı ile üç tümeni savaşırken geride de üç tümenleri ihtiyat birliği olarak bekliyordu.Savaşan tümenler yorulunca gerideki dinlenmiş tümenler ateş hattına giriyordu bunun için Çinliler Türk tugayı karşısında altı tümen tutmak zorunda kaldılar.

u-Türk tugayı Çin tümenleri karşısında savaşa savaşa geri çekilmenin yenilgi olmadığını gösterdi.Geri çekildiği halde Kunuri bölgesi savaşlarında zafer kazandı.Çinliler üstün kuvvetlerine karşılık yenilmiş sayıldılar.

Ü-Kunuri muharebelerinde Çin ordusu 5000 kayıp verdi.Türk tugayı simninni köyünde üç Çin tümeni ile savaştı.Altı Çin tümeni tarafından sarıldı.Çin tümenleri karşısında Türk tugayı 3000 askerle savaştı.Simninni baskınında Türk tugayının ikinci taburu bir Çin tümeni tarafından sarıldı.Vavvon savaşında Türk tugayı sadece süngü ile iki yüz Çin askerini öldürdü.Bu sayıya savaş uçakları kurşun,topçu ve havan topları ile öldürülenler dahil değildir.

v-Vavvon savaşında Çin ordusu Türk tugayına iki tümen ile saldırdı.Ancak ağır kayıp verdi.Türk tugayı Vavvon savaşında toplam 150 ölü,yaralı ve esir verdi.Türk tugayı 38.Çin ordusu birlikleri ile Kunuri bölgesinde savaştı.

y-Amerikan sekizinci ordusunun asker sayısı 100.000’di.Bu yüz bin kişiyi Türk tugayı yok olmaktan kurtardı.

KUNURİ MUHAREBELERİNDE TÜRK TUGAYININ KAYIPLARI

Şehit:12 Subay,7Astsubay,199 Er olmak üzere toplam218’dir.

Yaralı:5 Subay,10 Astsubay,440 Er olmak üzere toplam455’dir.

Kayıp:7 Subay,2 Astsubay,85 Er olmak üzere toplam 94’dir.

Kısacası Türk tugayının Subay kaybı 24,Astsubay kaybı 19,Er kaybı 724 olmak üzere toplam767’dir.Türk tugayı toplam mevcudunun %15’ini bu savaşlarda kaybetmiştir.Ağır silah araç ve gereçlerinin %70’ini kaybetmiştir.

Türk tugayı iki birliğine Kunuri ile Sunchon yolunu izleyerek geri çekilme emri verdiğinde   Tugay komutanında bu yolun tıkalı olduğuna dair bir bilgi yoktu.Bu yol Türk tugayının bağlı olduğu tümenin çekilme yolu idi.Anju yolu birinci kolordu bölgesi idi.Bu kolordunun durumu belli değildi.Aynı zaman da …. Çin ordusu Schonchon nehrini kuzey kıyılarına gelmişti.Yol bu nehrin güney kıyılarını takip ediyordu.Bu yola girilirse birlikler tehlikeye düşebilirdi.Çünkü bu ordu yoldan kolayca çekilmeye izin vermeye bilirdi.Anju yolunun güvenli oluşu bu bakımdan şüpheliydi.Bu ordunun Anju yolunu hemen kapamayışının asıl nedeni kendi birliklerinin sunchon boğazında kurduğu çemberdir.Eğer Anju yolunu da kaparsa çemberdeki düşman çok sert karşı koyabilirdi.Bu sert karşı koymayı önlemek için bu yolu kapamadı.Kısacası Anju yolunu emniyet yolu olarak kullandı.Belki de Türk tugayı Anju yolundan çekilseydi bu yolda da bu ordu önünü kesecekti.Çin ordusu kendisine büyük zarar veren ve sekiz tümenini üç gün oyalayan  Türk tugayından intikam almak için çalışacaktı.Sunchon boğazı savaşları değerlendirilirken bu göz önünde bulundurulmalıdır.Bundan sonra Çin ordusu en ağır saldırılarını hep yok etmek istediği Türk tugayı üzerine yapmıştır. !!!.

-Son-

Ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo